Theo báo cáo nhanh Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn, mặc dù các cơ quan chức năng tại cửa khẩu đang tăng cường triển khai công tác quản lý, giám sát, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu hàng hoá, nhưng tính đến thời điểm chiều ngày 20/2, tiến độ xuất khẩu qua cửa khẩu Tân Thanh còn khá chậm, chỉ có khoảng 11 xe trái cây tươi được thông quan (trong đó chủ yếu là Thanh long, khoảng 300 tấn), tương đương 3,6% lượng hàng xuất trước thời điểm dịch bệnh (khoảng 300 xe/ngày), hiện tại cửa khẩu Tân Thanh vẫn đang tồn khoảng 17 xe trái cây tươi.
Lượng xe nông sản, trái cây thông quan qua các cửa khẩu Hữu Nghị, Chi Ma, Ga Đồng Đăng (tỉnh Lạng Sơn), Móng Cái (Quảng Ninh), Thanh Thuỷ (Hà Giang) khoảng 280 xe trong ngày 20/2.
Tuy nhiên, lượng container còn nằm chờ tại các cửa khẩu vẫn còn hơn 560 xe, trong đó riêng cửa khẩu Hữu Nghị tồn 339 xe thanh long, nhãn, mít… Số container trái cây hiện nằm chờ tại cửa khẩu tỉnh Lào Cai là 200 xe.
Qua đánh giá tình hình, Bộ Công Thương nhận định, có một số nguyên nhân khiến lượng hàng hóa xuất nhập khẩu hàng qua cửa khẩu Tân Thanh chưa nhiều như nêu trên, đó là việc trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới theo chính sách 8.000 NDT/người/ngày chưa được phía Trung Quốc cho phép thực hiện.
Các cơ quan chức năng vẫn đang tiến hành kiểm soát chặt chẽ phương tiện và chủ phương tiện khi thực hiện giao nhận hàng theo quy định của Bộ Y tế nhằm bảo đảm kiểm soát chặt chẽ, nghiêm ngặt về phòng chống dịch bệnh Covid-19; lực lượng bốc xếp tại bến bãi bên phía Trung Quốc (Khả Phong, Bằng Tường) còn khá mỏng làm ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng.
Thời gian tới, tình hình dịch bệnh Covid-19 dự kiến có thể còn kéo dài, các lô hàng nông sản và trái cây mặc dù có thể đã được làm thủ tục thông quan xuất khẩu qua các cửa khẩu biên giới như Tân Thanh, Lạng Sơn, nhưng tiến độ đã và đang chậm hơn rất nhiều so với thời gian trước do các nguyên nhân kể trên, trong đó có việc phải thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc các biện pháp phòng chống dịch bệnh.
Trước tình hình đó, để giảm thiểu tối đa những nguy cơ, tác động tiêu cực, Bộ Công Thương đề nghị UBND các tỉnh biên giới phía Bắc, các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp tiếp tục thực hiện công văn số 1021/BCT-XNK ngày 18/02/2020 và các công văn, khuyến nghị trước đây của Bộ Công Thương.
Đồng thời, để có cơ sở điều hành kịp thời, hiệu quả hoạt động xuất khẩu nông sản, trái cây qua các cửa khẩu biên giới, Bộ Công Thương khuyến nghị các doanh nghiệp theo dõi sát tình hình tại khu vực cửa khẩu biên giới, căn cứ theo từng loại hình xuất khẩu và khả năng nhận hàng của phía đối tác Trung Quốc để chủ động điều tiết nhịp độ đưa hàng lên biên giới, hiện tại hàng hóa đưa về cửa khẩu chờ làm thủ tục phải đảm bảo có hợp đồng mua bán, tránh việc đưa hàng lên cửa khẩu với mục đích trao đổi cư dân biên giới.
Tiếp tục liên hệ với đối tác phía Trung Quốc để đàm phán chuyển đổi sang hình thức xuất khẩu chính ngạch và chủ động áp dụng các biện pháp sẵn sàng chuyển đổi, như thay đổi dán tem truy xuất nguồn gốc, bảo đảm an toàn thực phẩm… Hiện nay, Bộ Công Thương đã và đang chỉ đạo các Phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực tại các địa phương ưu tiên cấp Giấy chứng nhận xuất xứ ưu đãi cho các lô hàng sẵn sàng chuyển sang hình thức xuất khẩu chính ngạch.
Chủ động nâng cao chất lượng hàng hóa nông sản, trái cây, đồng thời triển khai tốt các quy định về truy xuất nguồn gốc, kê khai vùng trồng, quy cách đóng gói (bao bì, nhãn mác) cũng như các yêu cầu liên quan nhằm đáp ứng quy định, tiêu chuẩn đã thỏa thuận với các nước nhập khẩu để tạo thuận lợi cho các Bộ, ngành liên quan thực hiện công tác chuyển hướng thị trường thay thế một cách hiệu quả, kịp thời.
